คิดวันละอย่าง # 45

กับดักความคิดเกี่ยวกับความสุข
มันเป็นเรื่อง “ประสบการณ์” หรือ “ความทรงจำ” ?

ได้ฟัง Daniel Kahneman เจ้าของรางวัล Noble Prize ด้าน behavioral economics ในรายการ TED Talk พูดเกี่ยวกับประสบการณ์และความทรงจำที่ทำให้คนรับรู้ความสุขต่างกัน ไว้น่าสนใจมาก

เขาว่า...
being happy in your life กับ being happy about your life 

มันต่างกัน
มันเป็นเรื่องของ “ความทรงจำ” และ “ประสบการณ์” ที่ทำให้คนแยกไม่ถูกว่าอะไรเป็นอะไรกันแน่ ทำให้คนที่น่าจะมีความสุข ก็อาจไม่มีความสุข เพราะไม่ยอมรับความซับซ้อนของความสุข

นึกถึงเวลาเราฟังเพลง หรือ ดูคอนเสิต เพลงไพเราะจับใจ เราเคลิ้มไปเลย...
จนกระทั่งตอนท้ายๆของเพลงเครื่องเสียงมันเกิดหอนขึ้นมา เราว่ามันทำลายประสบการณ์ดีดีไปเสียได้...
มันไม่ใช่ !! ประสบการณ์ที่ดียังมีอยู่นะ
ความทรงจำต่างหากที่ถูกทำลาย

คนเราน่ะ มีสองตัว..ตัวหนึ่ง คือ "experiencing selves" ตัวประสบการณ์ ตัวปัจจุบัน และอีกตัว คือ "remembering selves" ตัวรับประสบการณ์ ตัวความทรงจำ....ที่มันรับรู้ความสุขต่างกัน

ตัวความทรงจำ คือ ตัวเก็บคะแนน เก็บทุกอย่างในชีวิต
memory tells story !!
ไม่ใช่ประสบการณ์ มันคนละเรื่องกัน
ความสับสนเรื่องนี้ คือ การทำลายความสุข

ถ้าตามประสาชาวพุทธ คือ ตัวปัจจุบัน กับ ตัวอดีตนั่นเอง (อันนี้คิดเอง เพราะ Daniel Kahneman คงไม่ได้นับถือพุทธ ก็คิดไปตามทางวิทยาศาสตร์ไป) Daniel Kahneman มีตัวเวลาเป็นปัจจัยที่ทำให้มองความสุขต่างกัน

คนคิดความสุขจากความทรงจำ (อดีต) ต่างกับ คนคิดความสุขจากประสบการณ์ (ปัจจุบัน) อันนี้ส่งผลต่อการตัดสินใจเลยนะ เรามักใช้ความทรงจำ (อดีต) ตัดสินใจเกี่ยวกับอนาคต เช่น ถ้าจะย้ายที่อยู่ คนส่วนใหญ่อยากมาอยู่เชียงใหม่ อากาศดี ต้นไม้เยอะ คนเป็นมิตร คงจะมีความสุขมากกว่าอยู่กรุงเทพ อันนี้คิดจากความทรงจำ ลองย้ายมาอยู่จริงๆ อาจไม่เป็นแบบที่คิด ย้ายมาจริงๆเมื่อมาอยู่จริงมันเป็นเรื่องประสบการณ์แล้วนะ ไม่เกี่ยวกับความทรงจำแล้ว...

ทำไมเราให้น้ำหนักกับความทรงจำมากกว่าประสบการณ์ก็ไม่รู้นะ !!

มันทำให้เราคิดผิด บิดเบี้ยวไปต่างๆนานา
เราตัดสินใจไปกินอาหารร้านนี้เพราะประสบการณ์ที่เคยมีมันดี มันเป็นความทรงจำที่มี มัน คือ อดีต มันไม่ใช่ประสบการณ์
ประสบการณ์ คือ ตอนกินเนี่ย (ปัจจุบัน) มันยังดีอยู่ไหม
แต่เราก็เลือกไปตามความทรงจำเสมอนะ

เราใช้ความทรงจำตัดสิน เรา “คิดว่า” แต่มันไม่ได้เป็นจริงเสมอไป
...เพราะเราคิดไปเอง...จากความทรงจำ

...เรา “เอาใจ” ความทรงจำ...
ไม่ใช่ประสบการณ์ !!

อยากบอกว่า Daniel Kahneman ฮะ...มันยากไปมั๊ย
แล้ว Daniel Kahneman ยังพูดถึงการวัดความสุข (ประสบการณ์ ปัจจุบัน) ว่ามันต่างจากการวัดความพึงพอใจ (ความทรงจำ) มันก็จริงอยู่ แต่ โอโห เข้าใจยากจัง...มันซับซ้อนไปนะ (ฝรั่งชอบซับซ้อน)

เอากันชัดชัด...สรุปกันเลยง่ายๆ
อย่าใช้อดีต (ความทรงจำ) มาตัดสินใจอนาคต
จะมีความสุข (ประสบการณ์) ได้ 

ให้อยู่กับปัจจุบันไป !!
จบมั๊ย???