การเข้าใจ “ธรรม” ต้องเข้าใจ “ทำ”

เรื่องยากที่สุดในชีวิต คือ การปฎิบัติธรรม 
เพราะว่ามันเป็นการปฎิบัติธรรม “ที่ทำ” อยู่
เป็นเรื่องทั้งชีวิต ทุกขณะจิต ทุกพฤติกรรม
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) กล่าวว่า
“การปฎิบัติธรรม คือ เอาธรรมมาใช้ในชีวิตจริง 
หรือเอามาใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ชีวิต 
ถ้ายังไม่ได้ใช้ ก็ไม่เรียกว่าเป็นการปฏิบัติ”
“การปฏิบัติธรรมก็จึงเป็นเรื่องกว้างๆ 
ไม่เฉพาะการที่จะปลีกตัวออกจากสังคม 
ไปอยู่ที่วัด ไปอยู่ที่ป่า 
แล้วก็ไปนั่งบำเพ็ญสมาธิอะไรอย่างนั้น 
ไม่ใช่แค่นั้น อันนั้นเป็นเพียงส่วนหนึ่ง
…เป็นการปฏิบัติแบบ intensive 
เป็นการปฏิบัติแบบเข้มข้นเฉพาะเรื่อง 
ที่จริงนั้น การปฏิบัติธรรมต้องมีตลอดเวลา” 
ความยากอยู่ที่ความสามารถเอาธรรมมาใช้
..ใช้ในทุกการดำเนินชีวิตตลอดเวลา..
เพื่อไม่ให้หลงทาง มีโลภ โกรธ หลง 
มันทวนกระแสกิเลส ยากมาก
มัน “อยาก” ไปหมด
แค่ดูอารมณ์ ความรู้สึกก็ดูไม่ทัน
จิตมันไว...ไปก่อนล่วงหน้าอัตโนมัติแล้ว
รู้อารมณ์ รู้เวทนานี่ก็ยากสุด 
แต่ที่จริงธรรม คือ ธรรมชาติ
มีภายนอก ภายใน
เอาเป็นว่า ดูแค่ภายในตัวเอง
อะไรมากระทบ ก็พยายามรู้ไป 
ค่อยๆ “ทำ” ไป ใน “ที่ทำ” อยู่ทุกวัน
ที่จะช่วยอีกอย่าง คือ 
อยู่ใกล้คนที่เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
เอาของแท้นะ คนจริงน่ะไร้เงื่อนไข
หายากอยู่...ใครมีใกล้ๆนี่ถือว่ามีบุญ
การเข้าใจ “ธรรม” ต้องเข้าใจ “ทำ”
ท้อได้ แต่อย่าถอย อนุโมทนาสาธุ